Liderlik – Ortak Hedeflerle İşbirliğini Desteklemek

Liderlik özelliklerini incelemeye devam ediyoruz, bu yazıda “işbirliği kültürü” üzerinde durmak istiyorum. Liderlerin doğrudan etkisinin olabileceği önemli konulardan biri işbirliği kültürüdür. Çalışanların “kendi kendilerine” işleri yaptıkları ve bir tür rekabet hissiyle iletişimde oldukları ekiplerde başarı görmek zor olur, başarı olsa bile tadı çıkmaz. Başarının “kime” yazacağı, kredinin kime gideceği de bir konu haline gelebilir.

Ekip üyeleri “nasıl göründükleri” üzerine düşünmelerinin gerekmeyeceği ve insanların doğal akış içinde birbirine destek olduğu ortamlarda daha rahat çalışırlar ve potansiyellerini gösterebilirler.

Ekip liderinin “sıkışılan” her noktada “karar verme” noktasında kendini görmesi ve herkesin ona gelmesini istemesi, insanların işlerine yakından “burnunu sokması” yine işbirliğini desteklemediği gibi süreçlerin hızını da düşürür. Çalışanların yetişkin insanlar olarak kendi işleri ile ilgili belli kararları alabildikleri, sıkıntı olduğunda yataylarına gidebildikleri ve destek aldıkları, olmazsa ekip liderinden görüş istedikleri ve bu süreçlerin olabildiğince şeffaf takip edilebildiği ekiplerde performans ve bağlılık yükselir. Bu ortamı da yaratacak ekip lideridir.

Ortak hedeflerin tanımlanıp bu yolda ekip üyelerinin işbirliğinin desteklendiği bir ortam yaratmak isteyen liderlerin önünde iki önemli görev bulunur, şimdi bu görevlere bakalım.

Güven İklimi Yaratmak

Güven olmayan ekipler çalışamaz, ekip lidere güvenmediğinde işler yürümez, lider ekibe güvenmediğinde mikro yöneticilik yapılır ve iş çıktısı ve iş sürati düşer. Güven sürekli değişen bir barometre gibi, davranışlarla yükselir veya düşer. Düştüğünde tekrar belli bir seviyeye gelmesi zaman alacaktır, zira liderin her söylediği söz artık onun güven barometresinde bir ölçü referansı olarak görülecektir. Bu konuda podcastimde yaptığım ve Mehpare Kileci ile konuştuğum bölümü şu linkte dinleyebilirsiniz.

Yapılan çalışmalar da bunu doğruluyor. Buna göre güven kişisel, takım ve organizasyon performansının önemli göstergelerinden biri olarak tanımlanmış. Birbirine güvenen insanların daha mutlu ve psikolojik olarak güvenmeyen ve şüphede olan insanlara göre daha uyumlu olduğu gösterilmiş. Güvenilir algılanan insanlar arkadaş olarak daha çok aranıyor, daha çok dinleniyor ve diğerleri üzerinde daha çok etki yaratabiliyor. 7700 ekip üzerinde yapılmış 112 çalışmanın ortak sonuçlarına göre ekip üyelerinin birbirine güveni ekibin başarısında büyük bir fark yaratıyor. (B. A. De-Jong, K. T. Dirks, and N. Gillespie, “Trust and Team Performance: A Meta-analysis of Main Effects, Moderators, and Covariates,” Journal of Applied Psychology 101, no. 8 (2016): 1134 –1150.)

İlk güvenen siz olun

Ekip lideri olarak güven iklimini yaratmak için önce sizin ekibe güvenmeniz gerekiyor. Bu davranış ekibe yansıyacak ve onlar da hem size hem birbirlerine güvenmeye başlayacaklar. Ekibinizin çıkaracağı işin sorumluluğunun sizde olması duygusu size sürekli onlara “talimat vermek”, olmadı “işi kendiniz yapmak” gibi sonuçlara götürüyorsa bilin ki bu güven iklimini ters yönde etkiler.

İlk güvenen olmak zordur, korkutucu olabilir, sonuçta bir başkasının iş yapış biçimine, iş çıktısına kendi algınızı koyuyorsunuz, bu yüksek düzeyde kendinize güven gerektirir. Ve güven bulaşıcıdır, siz bunu yaptığınızda ve sonuçları takip ettiğinizde, hem ekibinizle ilişkiniz bir sonraki aşamaya gelir, hem de ekibiniz birbirine de güvenmeye başlar.

Diğerleri ile ilgilenin

Ekibinizdeki çalışanlar ile ilgilenmeniz onlara güvendiğinizin ilk göstergesidir. Onların iyiliğini kendi çıkarınızın önüne koyacağınızı belli ettiğinizde ekibinizin size olan güveni yükselebilir. Ancak bu “söylediğinizi” yapmanız gerekiyor, bu yaklaşımınızı eylemlerle beslemediğinizde kazandığınız güven yerle bir olabilir. Yapılan çalışmalar “içten bir ilgiyle dinleme” davranışının “takım ruhu yaratma” ile doğrudan ilişkili olduğunu gösteriyor.

Bilgi Paylaşın

Yapılan çalışmalar çalışanların liderlerine güvenmelerinin bir ön koşulu olarak liderlerinin işle ilgili bilgili, tecrübeli ve “ne yaptığını bilen” olmalarını gösteriyor. Bunun da yolu bilginizi ve tecrübenizi paylaşmaktan geçiyor. Bunu yaptığınızda ekipte size karşı güvenin artacağını hissedebilirsiniz.

Günümüzde toksik olarak gösterilen iş kültürlerinde “bilgi”nin güç olarak kullanıldığını görüyoruz. Ekip lideri ekipten bilgi saklıyor, bilgiyi kendi çıkarı için kullanıyor, veya bir arkadaşıyla paylaşıp diğeri ile paylaşmıyor ve bu davranışı ekibin dengesini de bozuyor. Ekip lideri olarak şeffaflık göstermeniz hem başarıya hem güvene giden yolu açacaktır. Bu konuda şu yazıma da bakabilirsiniz,

Şeffaflık, Güven ve Bağlılık

İlişkileri Kolaylaştırmak

İnsanlar iletişimde oldukça, bir araya geldikçe birbirlerini tanırlar, anlarlar, severler. Bu sağlandıkça ekibin birlikte çalışma duygusu artar, yardımlaşma artar, anlayış artar. Her hafta bir araya gelen satış ekibi birbirine müşterileriyle ilgili yardımcı olmaya, referans vermeye başlar. Lider şu temel yaklaşım üzerinden ekibi bir araya getirebilirse başarı da artar.

Hep birlikte ortak bir amaç için beraber çalışıyoruz.

Bunun yolu da çalışanların bireysel hedeflerinin bir noktada ortak ekip hedefi ile birleştiğini göstermektir. Lider kuralları bu şekilde koyduğunda çalışanlar kendi bireysel hedeflerinin ötesinde ekibe destek olma yollarını da görmeye ve değerlendirmeye başlarlar.

Kimse tek başına çalışamaz ve başarılı olamaz, bugünün karmaşık iş dünyasında görevler bir kişinin yapabilirliğinin çok üzerindedir. Lider tüm ekibi bu zor hedefler etrafında bir araya getiren ve hep birlikte yardımlaşarak hedefe yürünmesini sağlayan kişidir.