Gaslighting ile başa çıkmanın 7 yolu

Gaslighting, bir kişinin veya hedeflenen bir grup üyesinin belleği, algısı veya sağlığı ile ilgili şüpheleri uyandırarak yapılan psikolojik manipülasyonun bir türüdür. Otoriter, narsist ve kült liderler tarafından kurbanlarının üzerinde kontrol elde etmek için yaygın olarak kullanılan bir taktiktir. Tanımı ve teşhisi ile ilgili geçen haftaki yazıma bakabilirsiniz.

Gaslighting yapan insanı nasıl fark ederiz?

Gaslighting yaptığından şüphe ettiğiniz bir insan varsa şu özelliklerle bir sonuca varabilirsiniz,

• Sorumluluk almaktan çoğunlukla kaçınırlar ve hatalarla ilgili süratle başkalarını suçlama davranışı gösterirler.
• Diğerlerini rahatça eleştirirler fakat biri onları eleştirdiğinde aşırı tepki gösterirler, sinirlenebilirler.
• Diğerlerini anlama duyguları zayıftır.
• Kırılgan egolarını şişkin tutabilmek için sürekli bir takdir ihtiyaçları vardır.
• Kontrolcüdürler.
• Diğer insanları kullanıp herkesin ortasında kötü duruma düşürme huyları vardır.
• Sınırları net ve belirgin değildir.

Gaslighting Şüphesi Uyandırabilecek Cümleler

Birinden şu listelenen cümleleri sık sık duyuyorsanız, gaslighting konusuna daha dikkatle bakabilirsiniz.

• Sakin ol. Bu konuyla ilgili sinirlenmene hiç gerek yok.
• Bu konuda bence aşırı duygusal tepki veriyorsun.
• Bu durumu çok da kişisel almana gerek yok.
• Bu durumu aşırı analiz ediyorsun bence.
• Dengesiz bir halin var sanki.
• Böyle bir şeyi hiç söylemedim, sanırım yanlış hatırlıyorsun.
• Bu söylediğinden hiç bir şey anlamadım, bilmiyorum.
• Olay anlattığın gibi olmadı.
• Sadece şaka yapıyorum canım.

Gaslighting ile başa çıkmanın 7 yolu

Gaslighting davranışına maruz kaldıysanız, durumu yok saymak yerine bazı tedbirler almak iyi olacaktır. Durum uzadıkça size olan olumsuz etkisi de büyüyecektir.

Davranışı tespit edin

İlk adım ne olduğunu netleştirmek ve tekrarlanan davranışları not etmek olmalıdır. Gaslighting yapanı neyin tetiklediğini bulmak önemli bir adımdır. Bunu netleştirme yönünde çalıştığınız ve adımlar attığınızda gaslighting davranışını tanımanız daha kolay olacaktır. Bunu başardığınızda davranışın toksik etkisi de azalabilir.

Gaslighting yapanla yüzleşmekten kaçının

Gaslighting yapanla yüzleşme çoğu kez istenen sonucu vermiyor. Çok sayıda kanıt ve delillerle net bir vaka olarak savunsanız dahi manipülasyon ustası üste çıkabilir. Gaslighting yapanlar çoğunlukla güvensiz ve kırılgan insanlardır ve siz bu şekilde yüzleşme yoluna gittiğinizde ve onu eleştirdiğinizde çoğu kez sinirlenecek ve intikam alabilmek için düşünmeye başlayacaklardır.

Bir destek ağı kurun

İş yerindeki diğer insanlar, aileniz veya arkadaşlarınız, mutlaka bir dış destek ağı kurmak için gayret gösterin.. Bunu yaptığınızda olayları objektif olarak değerlendirebilir ve sonraki adımınızı daha doğru seçebilirsiniz. Bu şekilde kendi sınırlarınızı da daha net belirleyebilir, ne zaman oradan ayrılacağınıza da karar verebilirsiniz. Size destek olacağını düşündüğünüz ve güvendiğiniz bir destek ağı oluşturmanız iyi olabilir. Bu insanlar gerçekten sizin duygularınızı dinlemek, sizin bakış açınızı anlamak isteyen insanlar olsunlar….

Dokümante edin!

Diyaloglar olduktan hemen sonra bunları yazmak gerçeği yalandan ayırmanıza yardımcı olacaktır. Diyaloğun getirdiği heyecanla o anda söylenen manipülatif yalanları tespit etmeniz ve hatırlamanız zor olabilir. Diyalog içinde “iyi gittiğinizi” düşünerek diyaloğu bitirmiş olabilirsiniz ancak hemen yazdığınızda gaslighting izlerini bulma ihtimaliniz daha yüksek olabilir. Diyaloğu başka yere doğru götürme, sizin görüşlerinizi küçümseme, yalan söyleme gibi bir çok davranış izi bulabilirsiniz.

Bu gibi durumlarda tüm görüşmeleri dokümante etmeniz, toplantı davetlerini yazılı yapmanız, toplantı içinde notlar almanız, toplantı sonrasında konuşulanlar ile ilgili bir özet raporu paylaşmanız çok faydalı olacaktır. Şöyle de derseniz faydalı olabilir.

Bu toplantımızdan sonra toplantı notlarımı paylaşacağım, senin için doğru ve uygun olmayan bir bölüm olursa bana iletebilir misin?

Uzaklaşmanız gerektiğinde… uzaklaşın….

Bazen içinde bulunduğunuz diyalogdan ayrılmanız en doğru olanıdır. Özellikle gaslighting’e maruz kaldığınızı hissettiğinizde uzaklaşmak en iyisi olabilir. Böyle bir uzaklaşma ile bir kahve eşliğinde neler olduğunu tekrar düşünmeniz kendinize güveninizi ve olayı değerlendirme şeklinizi değiştirebilir. Şu cümleleri kullanarak diyalogdan uygun şekilde uzaklaşabilirsiniz.

• Bu konuştuklarımızı düşünmek istiyorum, bu konuda sana döneceğim.
• Konuştuklarımızı sindirmek istiyorum, bir süre sonra sana dönüş yapacağım.
• Şimdi bir ara vermek ve bir kahve içmek istiyorum, bu diyaloğa daha sonra devam edebilir miyiz?
• Bu söylediğini daha iyi değerlendirmek isterim, konuşmamıza daha sonra devam edebilir miyiz?
• Diyaloğumuzda sürekli aynı yere dönüş fark ediyorum, bir ara ihtiyacım var, bu noktaya daha sonra dönebilir miyiz?
• Şu anda bu diyalogda iyi hissetmiyorum, daha sonra devam edebilir miyiz?

Kendinize Özen Gösterin

Kendinize dönmek ve özen göstermek destekleyen insanlarla konuşmak, spor yapmak, daha kaliteli bir öğün yapmak, meditasyon yapmak, kendinizle olumlu bir dille konuşmak, kendinize güveninizi tazelemek gibi aktivitelerle olabilir. Aynı zamanda çeşitli araçlarla kendi duygusal durumunuzu gözlemlemek, not etmek, günlüğünüze bir not düşmek gibi yansıtıcı eylemler de işe yarayabilir.

İşinizden ayrılmayı alternatif olarak düşünün

Çeşitli sebeplerden bu seçeneğiniz önünüzde olmayabilir veya zorluklar olabilir fakat eğer düzenli bir biçimde gaslighting etkisinde iseniz sağlığınız ve işiniz zaten tehdit altında olabilir. CV’nizi güncelleyerek farklı alternatifleri ciddiye alacak bir eylem planlayabilirsiniz. Gaslighting yapan insanların çok değişiklik göstermedikleri saptanmış, yani, ya onunla yaşama konusunda gerçekten ustalaşacak ve daha iyi bir çıkış yolu bulacaksınız, veya başka iş bulacaksınız…

Kolay gelsin.