Ekip Liderleri için Soru Sorma Rehberi

Bir süre önce ekip içinde karar alma sürecinde kullanılan dilin öneminden bahsetmiş, bazı cümle kalıpları ile ilgili örnekler vermiştim. Ekip liderinin bir karar verme sürecinde “önce” konuşması ve görüşünü belli etmesinin sıkıntılarından söz etmiştik..

https://bertayfisekci.com/2021/11/01/ekibiniz-kararlari-nasil-aliyor/

Ekip liderinin ifade etmek ve kesinlik oranı yüksek cümleler kurmak yerine farklı görüşleri alan ve kucaklayan bir tavırda olması çok önemli… Ancak soru sormanın da incelikleri ve özellikleri var, bu yazımda 7 ayrı tip soru üzerinden olması ve olmaması gereken soru tiplerinden bahsedeceğim.

Arka arkaya soru sıralamak

Arka arkaya birden çok soru sıralamak veya ilk soruyu açıklamak için daha uzun konuşmak amaca çok fayda getirmeyebilir. Ekip liderinin yapması gereken, tek bir soru sorup ağzını kapamayı başarmasıdır. Bu şekilde ekipteki görüşleri fazla karışmadan dinleyebilir, tüm ekip de birbirini dinleme imkanı bulur.

Yanlış örnek:

Evet, test sürecinin ne kadarı bitti? Yani demek istediğim yazılımda bugların tümünü yakalayabildik mi? Yani bence bunu bilmek son derece önemli, bu durumda lansmana kadar yazılım yetişir mi?

Doğru örnek:

Lansmana ne kadar hazırız? Kimler görüş bildirmek ister?

Yönlendiren sorular

Bu tür sorularda soruyu soran doğruyu kendisinin bildiğini ve diğerlerinin yanlış olduğunu düşündüğünü ima eder durumdadır. Veya ekip liderleri bu tür sorular sorarak ekibe bir “öğrenme anı” yaratma peşinde olabilirler… Öğretmek yerine dinlemek daha anlamlı sonuçlar verebilir.

Yanlış örnek:

Bu projede müşterinin ihtiyaçlarını da düşündün mü?

Doğru örnek:

Bu son olayı nasıl değerlendiriyorsun?

Neden soruları

Neden ile başlayan sorular karşımızdakini savunma pozisyonuna iter ve yapılanı veya düşüncesini açıklama güdüsüyle başbaşa bırakır. Ayrıca neden diye sorduğumuzda karşımızdakinin yaptığının veya fikrinin bizim için iyi bir çözüm olmadığı mesajını da iletmiş oluruz.

Yanlış örnek:

Raporu neden hemen genel müdüre gönderdin?

Doğru örnek:

Bu kararı alırken neler düşündün?

Kirli sorular

Kirli sorular yönlendiren sorulara benzemekle birlikte karşımızdakinin görüşünü yanlışlamak amacı ile değil de kararı bir yöne götürmekle ilgili bir görünmez baskı yaratan sorulardır. Buradaki temek farklılık soru soran almak istediği yanıtı neredeyse hazırlamış ve sorunun içine kendi görüşünü yerleştirmiştir.

Yanlış örnek: Bir çalışanınız diğer bir çalışanınızın bir hatası yüzünden projenin batma noktasına geldiğini anlattığında…

Ona karşı çıkacak cesaretin yok mu?

Doğru örnek: Aynı durumda…

Projenin batmasından ne kastediyorsun, anlatır mısın?

Evet-Hayır soruları

Cevabı sadece evet veya hayır’a indirgeyen sorulardır. Diyaloğun sürmesini, görüşlerin ifade edilmesini, gri noktaların paylaşılmasını engeller.

Yanlış örnek:

Haftaya lansmanı yapabiliyor muyuz?

Doğru örnek:

Lansman öncesi nelere ihtiyacımız var?

Onay peşinde olan sorular

Bu sorular da çoğunlukla evet-hayır soruları kapsamına giren ancak aynı zamanda içinde soru soranı onaylama ihtiyacı içinde olan sorulardır. Genelde ekip liderleri bu soruları kendi görüşünün kabulünü herkese onaylatmak için yapabilirler.

Yanlış örnek: 

Dediğimizi anlıyor musunuz? Haftaya lansman yapıyoruz değil mi?

Doğru örnek:

Haftaya planlanan lansman ile ilgili ne tür risklerimiz var?

Saldırgan sorular

Bu tür sorular doğrudan karşıdan cevap veya eylem beklenen ve bazen çalışanların hazır olmadan cevaplamak durumunda kaldıklarından rahatsızlık hissedecekleri sorulardır.

Yanlış örnek: 

Şimdi ne yapmalıyız, büyük skandal!

Doğru örnek: (durakla, geri sar, ileri sar)

Durumu nasıl görüyorsun?

Bundan önce neler olmuştu? (Buraya nasıl geldik?)

Bundan sonra neler olabilir ve sence takım nasıl organize olmalı?

Bu soru tiplerini daha bilinçli kullanarak daha katılımcı ve daha kaliteli karar süreçlerine ulaşabiliriz…